به گزارش قدس خراسان، محمدمهدی زاهدی، وزیر اسبق علوم، در دوره دانش‌افزایی و توانمندسازی اساتید بسیجی جهادگر تبیین(گفتمان انقلاب اسلامی؛ بایدها و نبایدها) که در مشهد مقدس درحال برگزاری است، تأکید کرد: اگر ایران نتواند خود را با جریان‌های جدید علم و فناوری که در سطح جهانی شکل گرفته‌اند تطبیق دهد، در دهه آینده با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد.
زاهدی هدف از ارائه این رویکرد را ایجاد یک گفتمان جدید در دانشگاه‌ها و نخبگان کشور اعلام کرد و افزود: این نگرش می‌تواند به استقلال و پیشرفت همه‌جانبه کشور کمک کند و نقش مهمی در تقویت اقتدار ملی و امنیت داشته باشد.
زاهدی همچنین به اهمیت حکمرانی در حوزه علم و فناوری اشاره کرد و گفت که حکمرانی متعالی باید مبتنی بر نظام ارزشی الهی باشد تا بتواند سعادت دنیوی و اخروی مردم را تأمین کند.
وی تأکید کرد که این نوع حکمرانی باید با مشارکت فعال کنشگران و ذی‌نفعان مختلف در حوزه‌های علمی، صنعتی و دانشگاهی همراه باشد تا کشور از تغییرات پیرامونی تنها نظاره‌گر نباشد، بلکه به یک کنشگر جدی در این زمینه تبدیل شود.
وی توضیح داد: زیرساخت‌های مورد نیاز برای این هدف شامل سخت‌افزار و نرم‌افزار، فضاهای فیزیکی و رفاهی، و تجهیزات کارگاهی و آزمایشگاهی است.
زاهدی بیان کرد که هر یک از این موارد نیاز به بررسی و توضیحات دقیق دارد تا روشن شود چه هدفی در پس این برنامه‌ها وجود دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی و صنعتی پیشرفته کرمان به مراجع سیاست‌گذار کشور اشاره کرد و تأکید کرد که در حوزه علم و فناوری، تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها باید با توجه به چشم‌انداز مشخصی صورت گیرد. مراجع مختلفی مانند مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجلس شورای اسلامی، وزارت علوم، وزارت بهداشت، معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری، و سازمان هوش مصنوعی در این فرآیند نقش دارند.
زاهدی همبه اسناد بالادستی مختلفی همچون بیانیه گام دوم انقلاب، سند چشم‌انداز، و سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری اشاره کرد و افزود: در تنظیم قوانین و سیاست‌ها باید به این اسناد توجه ویژه‌ای شود تا بتوان به اهداف بلندمدت دست یافت.
او یادآور شد که یکی از اشکالات موجود در سیاست‌گذاری‌های فعلی، عدم توجه کافی به چشم‌اندازهاست و بیان کرد که قوانین و سیاست‌ها باید به گونه‌ای تنظیم شوند که ما را به اهداف تعیین‌شده برسانند.
زاهدی به موضوع "دانشگاه تمدن‌ساز" و "مرجعیت علم و فناوری" پرداخت و تأکید کرد: این مفاهیم باید به‌طور دقیق تعریف شوند تا بتوان برنامه‌ریزی‌های مناسبی برای آن‌ها انجام داد.
وی تصریح کرد: دانشگاه تمدن‌ساز باید بستری برای تحقق مرجعیت علمی و فناوری در سطح جهانی باشد و برای این منظور نیاز به پروژه‌های پژوهشی جدی و تیم‌های تخصصی است.
زاهدی افزود که این فرآیند نیازمند زمان و تلاش گسترده‌ای است و ممکن است سال‌ها طول بکشد تا به نتایج مطلوب دست یابیم.
وزیر اسبق علوم، در ادامه صحبت‌های خود به ضرورت داشتن یک نظام نظارت و ارزیابی قوی در حوزه حکمرانی علم و فناوری اشاره کرد و افزود: یکی از مشکلات فعلی، عدم اجرای دقیق مصوبات و سیاست‌ها است.
زاهدی تصریح کرد: به عنوان مثال، مصوبه "مهندسی فرهنگی" که از سال‌ها پیش در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده، تاکنون به درستی اجرایی نشده است. زاهدی معتقد است که بدون یک نظام ارزیابی دقیق و برخورد با کسانی که وظایف خود را انجام نمی‌دهند، امکان تحقق چشم‌اندازها و راهبردهای تعیین‌شده وجود ندارد.
زاهدی همچنین به اهمیت رصد تحولات جهانی در حوزه علم و فناوری اشاره کرد و بیان کرد که دنیا به سرعت به سمت صنایع نسل چهارم و پنجم حرکت می‌کند، در حالی که ایران هنوز در نسل‌های قبلی باقی مانده است.
او تأکید کرد که برای پیشرفت و رقابت در سطح جهانی، نیاز است که دانشگاه‌ها و صنعت کشور به سرعت به سمت نسل‌های جدید حرکت کنند و از شعارزدگی پرهیز کنند.
وی همچنین بر نقش مهم فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی در زندگی دانشگاهی، فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تأکید کرد و افزود که آینده‌نگری و طراحی سناریوهای مختلف برای تطبیق با تحولات جهانی ضروری است.
زاهدی بیان کرد: اگر لازم باشد، باید به سرعت تغییرات لازم را در مسیر حرکت علم و فناوری کشور اعمال کنیم تا بتوانیم به چشم‌اندازهای تعیین‌شده دست یابیم.
در بخش دیگری از سخنان خود، زاهدی به موضوع جذب و ارتقای اعضای هیئت علمی اشاره و بیان کرد: سیستم فعلی نیاز به بازنگری دارد.
او تأکید کرد: در جذب هیئت علمی، علاوه بر مقالات و دستاوردهای علمی، باید به خلاقیت، نوآوری و توانایی شاگردپروری افراد نیز توجه شود.
زاهدی همچنین بر اهمیت آشنایی و باور اعضای هیئت علمی به حکمرانی دینی تأکید کرد و بیان کرد که این موضوع باید در فرایند جذب و ارتقای آن‌ها لحاظ شود.
عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی و صنعتی پیشرفته کرمان پیشنهاد کرد: روند ارتقای اعضای هیئت علمی نیز نیاز به تغییر دارد و باید بر اساس معیارهای جدیدی مانند توانایی نوآوری و مشارکت در حکمرانی دینی در حوزه علم و فناوری ارزیابی شود. این تغییرات برای رسیدن به دانشگاه‌های نسل چهارم و پنجم ضروری است و سیستم فعلی باید با یک نگاه جدید و مدرن به این موضوع پرداخته شود.
زاهدی در ادامه سخنان خود، به نقد سیستم فعلی استخدام و ارتقای اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌های کشور پرداخت وبیان کرد: این سیستم نیازمند یک بازنگری جدی است.
او بیان کرد: در بسیاری از کشورهای دنیا، اعضای هیئت علمی بعد از رسمی شدن به هیچ وجه نمی‌توانند از دغدغه‌ها و مسئولیت‌های خود غافل شوند، اما در ایران، وقتی کسی رسمی قطعی می‌شود، به‌راحتی به وضعیت خود قانع می‌شود و دیگر تلاشی برای نوآوری و پیشرفت نمی‌کند.
عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی و صنعتی پیشرفته کرمان بیان کرد: این نوع سیستم، موجب رکود علمی و فناوری در کشور شده و تأثیر منفی بر نوآوری داشته است.
زاهدی اشاره کرد: ما در سطح جهانی جایگاه خوبی در نوآوری نداریم و علت اصلی آن را در سیستم ارتقای فعلی می‌داند که تنها به نوشتن مقالات علمی اهمیت می‌دهد، بدون توجه به اینکه آیا فرد توانسته در حوزه فناوری یا علوم انسانی تحولی ایجاد کند یا خیر.
او تأکید کرد: نوآوری و خلاقیت نباید فقط به رشته‌های فنی و مهندسی محدود شود؛ بلکه در حوزه‌های علوم انسانی نیز می‌تواند تأثیرات اجتماعی و فرهنگی عمیقی داشته باشد، مانند ایجاد تحول در فرهنگ قانون‌مداری یا مقابله با تحریف تاریخ.
عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی و صنعتی پیشرفته کرمان بر لزوم تغییر این سیستم تأکید کرد و گفت: هیچ چاره‌ای جز این نیست. او همچنین به اهمیت ارتباطات خارج از دانشگاه و شاگردپروری عملی اشاره و بیان کرد: برای ارتقای اعضای هیئت علمی، باید میزان ارتباطات آن‌ها با خارج از دانشگاه و تأثیرات آن‌ها بر تربیت و اخلاق‌مداری دانشجویان نیز مورد ارزیابی قرار گیرد.
وزیر اسبق علوم بر ضرورت ترویج عرق ملی و دینی در میان دانشجویان تأکید کرد و این موضوع را یکی از مسئولیت‌های اساسی اعضای هیئت علمی دانست.
نظر شما